TTTS vào 10 2023: Để môn sử không còn bị coi thường

Thí sinh dự thi môn Sử 2012 tại Hội đồng thi Trường THCS Tân Bình, Q.Tân Bình, TP.HCM – Minh họa: Như Hùng

Tại sao lịch sử bị bỏ qua?

Theo tôi chẳng qua là do thời đại “luyện sử” để làm quan, thăng quan tiến chức đã qua rồi. Thời phong kiến, thời bao cấp, chỗ đứng của lịch sử rất vững chắc. Khi đó, chúng ta chỉ có thể “ôn lại ba bàn thờ xưa” qua những bài học lịch sử. Nhưng cứ thế, chúng tôi tự dỗ mình vào chiếc “giường hẹp”. Thực ra, “Giấc Mộng Tôi” lấn át “Đời Tôi” (Thơ Trăng Cha Lan).

Gì bây giờ? Tuổi trẻ thích làm giàu (tư nhân) hơn là làm quan (nước). Thế nên chẳng lạ gì khi các em ưu ái các môn khoa học tự nhiên, kinh tế, ngoại ngữ, y học, nghệ thuật, du lịch… hơn là khoa học xã hội và nhân văn.

Chương trình học nặng nề, cấp 2, cấp 3 như hiện nay có nhiều môn học, học sinh sẽ ưu tiên kiến ​​thức môn nào: toán, lý, hóa hay văn, sử, địa?

Trên thực tế, nhiều giáo viên lịch sử đã cố gắng hết sức để giúp học sinh của họ hiểu chủ đề. Tuy nhiên, vì những lý do trên mà dù bài giảng hay, phương pháp giảng dạy đổi mới thì học sinh vẫn “nghe bằng tai này, nghe bằng tai kia”. Thậm chí, nhiều em còn có “ác cảm” với môn sử, giống “đám trẻ trâu” hơn.

Tuổi trẻ ngày nay sống vội, sống gấp, sống cạnh tranh khốc liệt, ít ai cầm được sách giáo khoa lịch sử để học như một sở thích. Ngược lại, sau khi học xong các môn chính ở trường, các em gác ngay “môn phụ” để học toán, tiếng Anh, vật lý, hóa học. Cả ngày chỉ “tu” và “môn chính” thì làm sao có thời gian để học các môn phụ?

Nếu bạn bỏ qua lịch sử, bạn sẽ dần dần quên đi. Quên không biết. Ở một khía cạnh nào đó, ông đã trở thành một người “đặc biệt dốt” về lịch sử. Từ đó, không có gì lạ khi coi thường tâm lý của những đối tượng mà họ không hiểu.

Chính vì sự coi thường này mà trong kỳ thi tuyển sinh đại học năm nay, môn lịch sử lại một lần nữa vươn lên dẫn đầu với số điểm hơn 1000, số thí sinh đạt điểm dưới trung bình trong kỳ thi này cũng lên tới 80 -90%. Thậm chí, có những trường điểm cao nhất ở mức 5,25. Đồng thời, hồ sơ dự thi các ngành khoa học xã hội và nhân văn rất ít so với khối A, B, D.

Không chỉ dừng lại ở điểm số, giới trẻ ngày nay chối bỏ những giá trị lịch sử lại càng vô học. Ví dụ, nhiều người trẻ bắt đầu chà đạp lên các di tích lịch sử mà không nhận ra lịch sử có giá trị như thế nào. Hành vi một số học sinh đứng, ngồi trên lưng rùa tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám chụp ảnh đăng lên Facebook là một ví dụ điển hình.

Hồi sinh cần phải làm gì?

Để giải quyết vấn đề này, theo tôi, phải giải quyết các vấn đề sau:

1. Tạo điều kiện để cử nhân lịch sử, khoa học xã hội và nhân văn “vào đời” dễ dàng hơn.

Ví dụ, các trường cao đẳng và đại học nên viết thư giới thiệu cho các cơ quan, ban ngành để giới thiệu việc làm cho những sinh viên tốt nghiệp xuất sắc sau khi tốt nghiệp. Đừng để những sinh viên tốt nghiệp xuất sắc phung phí tiền “chạy” việc sau 3-4 năm miệt mài học tập. Tuy nhiên, trên thực tế, việc tìm việc cho Cử nhân Sử học và Cử nhân Khoa học Xã hội và Nhân văn là rất khó khăn. Bởi hai nguyên nhân: đào tạo quá nhiều ảnh hưởng đến giá trị bằng cấp và cử nhân loại giỏi, bằng trung bình vẫn “quen mặt”, có tiền chạy, tuyển dụng các vị trí không đối xứng.

Tôi có một người bạn học lịch sử với tấm bằng tốt nghiệp loại khá, nhưng cô ấy “chạy” ra khỏi trường và xin việc tại một tờ báo địa phương. Sau đó, anh ấy không thể chịu được áp lực và bỏ cuộc. Bây giờ, cô ấy là một giảng viên trẻ trong khoa mới của trường đại học.

Vì sao quen nhau ngay khi nhận phong bì, đi làm ngay, hưởng “lương cứng” ngay? Còn người tài, giữ tấm lòng trong sáng vẫn thất nghiệp?

2. Khi “Vấn đề 1” ở trên được giải quyết, “Vấn đề 2” cũng được giải quyết. Cụ thể: thu hút thí sinh vào các ngành khoa học xã hội và nhân văn. Tất nhiên, không phải ai cũng có lợi thế khi thi khối A, B, D. Có nhiều thí sinh chỉ thi được khối C, và những thí sinh này hiển nhiên sẽ không “liều” thi vào những khối bất khả kháng khi bài toán việc làm được giải quyết. Thay vào đó, họ chọn khối C để phù hợp với năng lực và nhiệt huyết của mình.

3. Khi “vấn đề 2” được giải quyết tự nhiên sẽ xuất hiện những hiện tượng tích cực. Đó là “Bài toán 3”: Học sinh sẽ không còn coi thường lịch sử. Nhờ có ngành Sử và khối C trong các trường cao đẳng, đại học nên tình trạng thất nghiệp không còn tràn lan, nhiều bạn đã thi vào. Bằng cách này, sự lựa chọn trong trí nhớ của học sinh sẽ được thay đổi. Thay vì dành hết thời gian để học toán, lý, hóa… thì các em sẽ học văn, sử, địa nhiều hơn, giỏi hơn. Tất nhiên, “mưa dầm thấm lâu” và điểm thi môn sử đại học của các em sẽ cao hơn năm nay rất nhiều.

4. “Vấn đề 3” đã được giải quyết, và bước tiếp theo là cập nhật tài liệu giảng dạy và phương pháp giảng dạy. Bởi nếu thay đổi mà không xét đến lý do thì cũng như “nước tràn ly” cũng vô ích. “Cần” là mẹ của mọi thay đổi. Đừng “nhồi nhét” cho họ những kiến ​​thức mà họ không muốn tiếp nhận trong “cái thùng chứa kiến ​​thức”.

Hãy nói với họ: nếu bạn không muốn hoặc không thể làm bác sĩ, kỹ sư… bạn nhất định có thể làm nhà văn, nhà báo, nhà giáo. Cuộc sống tuy “nghèo”, nhưng luôn có ý nghĩa thiết thực. Vì một xã hội coi hiền tài là “tổ quốc” thì xã hội đó sẽ không ngừng phát triển.

Theo TT.